DÜNYA KANSER GÜNÜ
Her yıl 4 Şubat olarak belirlenen Dünya Kanser Günü, Uluslararası Kanserle Mücadele Birliği'nin (UICC) öncülüğünde düzenlenen küresel birleştirici girişimdir . Dünya çapında farkındalık yaratarak , eğitimi iyileştirerek ve kişisel, kolektif ve hükümet eylemlerini arttırarak , milyonlarca önlenebilir kanser ölümüne dikkat çeken, hayat kurtaran kanser tedavisine ve bakımına erişimin herkes için eşit olduğu bir dünyayı yeniden hayal etmek için dünyanın her yerinden bir araya gelen tek bir sesi ifade etmektedir.
Kanser dünya çapında ikinci ölüm nedenidir .Her yıl 10 milyon kişi kanserden dolayı ölmektedir.Kansere bağlı ölümlerin %40'ından fazlası önlenebilir ölümlerdir çünkü bunlar sigara, alkol kullanımı, kötü beslenme ve hareketsizlik gibi değiştirilebilir risk faktörleriyle bağlantılıdır .Kansere bağlı ölümlerin neredeyse en az üçte biri rutin tarama, erken teşhis ve tedavi yoluyla önlenebilir.Kanserden ölümlerin %70'i düşük-orta gelirli ülkelerde meydana gelmektedir.Önleme, erken teşhis ve tedavi için kaynaklara uygun stratejilerin uygulanmasıyla her yıl milyonlarca hayat kurtarılabilir.
Kanserleşme, biriken genetik mutasyonlar sonucunda kontrolsüz bölünen hücrelerin bazılarının embriyonik kök hücre özelliklerine geri dönmesidir. Bu hücrelere uzun süreler boyunca bölünme ve yenilenme yeteneğine sahiptir. Bu tip hücrelere kanser kök hücreleri adı verilmiştir. Kanser kök hücreleri ilk olarak bir kan kanseri olan akut myeloid lösemide keşfedilmiştir. Daha sonra araştırmacılar beyin, meme, yumurtalık, kolon, pankreas, prostat ve deri kanserlerinde kanser kök hücreleri tespit etmişlerdir.
Kanser kök hücreleri embriyolojik kök hücrelerin sahip olduğu özelliklerin çoğunu taşımaktadır. Farklı olarak embriyonik kök hücreler başka hücrelere farklılaşabilirken kanser kök hücrelerinden sadece kanser hücreleri oluşur. Kanser kök hücreleri, embriyolojik kök hücrelerde olduğu gibi kendini yenileme, asimetrik ve simetrik hücre bölünmesi özelliklerine sahip olmaları nedeniyle ‘Kanser Başlangıç Hücreleri’ olarak adlandırılırlar.
Kanser kök hücreleri kemoterapi ve benzeri tedavi yöntemlerine dirençlidir. Tümör metastazında önemli rolü de göz önüne alındığında prognostik belirleyiciler anlaşıldığı takdirde gelecekte yapılacak çalışmalar kanserin tedavisi için kanser kök hücrelerini hedef alan tedavilerin geliştirilmesine öncülük edecektir.
Journal for ImmunoTherapy of Cancer dergisinin 2023 yılının kasım ayında çıkan sayısında farelerde yapılan bir çalışma ile kanser kök hücrelerinin makrofajlarin yaşlanmasına sebep olarak tümör oluşumu için uygun ortam yarattığı gösterilmiştir.
Kansere yol açan tümörler (malign tümörler) en önemli kanser kök hücrelerinin karışımından oluşur. Bu hücreler, bağışıklık tepkisinden kaçarak yeni kanseröz tümörler oluşturma yeteneğine sahiptir.
Araştırma, kanser kök hücreleri için biyobelirteçlerin belirlenmesine ve bu hücreleri hedef alan tedavilerin geliştirilmesine odaklanmıştır.
Ekip, biri kanseröz tümör oluşumunu tetikleyebilen (kanser kök hücresi) ve diğeri kanser kök hücresi olmayan iki glioblastoma tümör hücre dizisi kullandı.
Fare modellerinde kanser kök hücreleri makrofajların çoğalmasını baskıladı. Daha ileri araştırmalar kanser kök hücreleriyle kültürlenen makrofajların yaşlanma veya hücresel yaşlanma sergilediğini gösterdi. Yaşlanan makrofajların ürettiği bağışıklık bastırıcı faktörler nedeniyle antitümör aktivite bastırıldı.
Kanser kök hücreleri tarafından üretilen interlökin 6'nın (IL-6) bu etkilerin tetiklenmesinden sorumlu molekül olduğunu belirledi.
Ekip ayrıca, kanser kök hücreleriyle aşılanan farelere nikotinamid mononükleotid adı verilen bir molekülün eklenmesinin; yaşlanmayan makrofajların çoğalmasına yol açtığını ve yaşlanan makrofajlar tarafından üretilen bağışıklık bastırıcı faktörleri azalttığını, tümör büyümesini önlediğini ve farelerde hayatta kalma sürelerinin artmasına yol açtığını gösterdi.
KAYNAKÇA:
https://jag.journalagent.com/zkmj/pdfs/ZKMJ-28199-REVIEW_ARTICLE-AYLA.pdf
https://www.drozdogan.com/hem-kanserin-nedeni-hem-tedaviye-giden-yol-kanser-kok-hucreleri/
https://jitc.bmj.com/content/11/11/e006677
https://www.worldcancerday.org/
